Liken Planus

Tüm dünyadaki insan popülasyonunun yaklaşık yüzde 2-7'sini etkisi altına alan yaygın ve etkili bir hastalıktan bahsediyoruz. Uzmanlar bu kronik cilt hastalığının ciddiye alınması gerektiğinin öneminden bahsediyorlar.

Sedef hastalığında ana neden olarak genetik faktör ön plana çıkmaktadır. Dermatozlu anne ve babaların hastalığı çocuklarına miras bırakma olasılığı azımsanmayacak oranda yüksektir.

Uzmanlar sedef hastalığını tetikleyen faktörleri şöyle belirtiyor:

• En başta gelen faktör şüphesiz genetik faktörün varlığıdır.
• Bağışıklık sistem bozuklukları hastalığın hızla ilerlemesinin önünü açabilmektedir.
• Uzun dönemli kullanılan bazı ilaçların yan etkileri tetikleyici olabilmektedir.
• Endokrin hastalıkları hastalıkta önemli bir faktördür.
• Bazı hassas bünyeli kişilerin alerjiye yatkınlıkları tetikleyebilmektedir.
• Yoğun stres bozuklukları hastalığın gelişimini hızlandırabilmektedir.

Sedef hastalığı daha çok genç yaşta olan insanları etkilemekle birlikte orta ve yaşlı dönemlerde de kendini gösteren bir cilt rahatsızlığıdır.Hastalık özellikle 15-25 yaş arası genç nüfusta kendini daha çok hissettirir.

Hastalığın epidemiyolojisi

Hastalık her yaşta kendini gösterir ama özellikle 25 yaşına kadar olan gençlerde daha sıklıkla ortaya çıkar.Hastalıkta kadın ve erkeklerin etkilenme oranı birbirine yakındır.

Sedef hastalığı bulaşıcı özelliği olmayan ancak genetiksel faktörün güçlü olduğu bir rahatsızlıktır. Bu nedenle hastalık riski en yakın akrabalarında olanlarda şüphesiz daha fazladır.Uzmanlar anne veya babası sedef olanların hastalığa tutulma ihtimalini %14-25 olduğu üzerinde kuvvetli bulgulara ulaşmışlardır.Hele birde hem anne hem de baba hasta ise sedef olma ihtimali çok yükselmekte %41-60 arası oranlardan söz edilmektedir.

Sedef hastalığının iki tipi bulunmaktadır

Tip 1 Sedef diğer ifade ile erken sedef insanlarda erken dönemde ergenliğin ilk yıllarında ortalama 16 yaşlarıyla 25 yaşları arasında görülmektedir.Yapısı itibariyle genetiksel karakterlidir ve direkt olarak HLA fenotipi özelliği taşır.Sedef şiddetli bir seyir takip eder.

Tip 2 Sedef hastalığında sebep Tip 1'de olduğu gibi çok net değil hatta rastgeledir ve bundan dolayı yayılma göstermeksizin birbirinden ayrı vakalar halinde görülürler.En yoğun olarak 60'lı yaşlarda ortaya çıkar ve kolay ilerleme karakteri taşır.Fakat bazen tırnaklara ve eklem bölgelerinde probleme yol açarak ağır bir seyir gösterebilir.

Sedef hastalığının belirtileri nelerdir?

• Sedef hastalığı başlığında verilen tüm sedef türleri içinde en yaygın görüleni plak sedef hastalığıdır(psoriasis vulgaris). Kronik plak sedef hastalığı da denilen rahatsızlığın tüm sedef türleri içinde görülme oranı yüzde 90'lara ulaşabilmektedir.
• Lezyonların bulunduğu bölgeler yoğun,gümüşi ve parlak pullarla kaplı eritemli papüllerle karakterizedir.
• Lezyonların olduğu bölgelerde yavaş yavaş döküntüler oluşur.
• Kendiliğinden yada tahrik edici sebeplerin etkisine bağlı olarak hastalıkta durağanlaşma veya ateşlenme ortaya çıkmaktadır.
• Eklemlerde meydana gelen ve iltihabik bir durum olan artrit problemi(romatizmal bir hastalıktır) sedef hastalarında yüzde 30'lara varan oranlarda gelişebilir, sonuçta psoriatik artrit denilen hastanın sakatlığına varan durumlarla karşılaşılabilir.
• Sedef rahatsızlığı hayatı tehdit eden bir hastalık değildir. Ama oluşan lezyonlar sebebiyle hastada kozmetik kaygı yaşanmaktadır.

Bu soru sedef hastalarını ve ailelerini endişeye sevk eden ama cevabı sorusu kadar zor olmayan bir hastalıktır. Çünkü bu hastalık doğası gereği bulaşıcı değildir, çünkü meydana gelme sebebi hastalık yapan madde veya mikroorganizmalarla ilgili değildir. Hatta asıl sebep vücudun kendi yapısında daha doğrusu bağışıklık sisteminde ortaya çıkan arızadan kaynaklanmaktadır.

Öte yandan sedef daha çok genetik kaynaklı yani kişilere birinci dereceden akrabalarından geçen hastalık mirasıdır dersek abartmış olmayız. Başta tırnaklar olmak üzere vücutta görülen lezyonların temasa açık bölgelerinin genel kullanıma açık eşya ve aletlere  dokunması ile bulaşıcılık vasfı ortaya çıkmaz.Kısaca bu konuda endişeye gerek yoktur.